Türkiye sadece tarihi ve doğasıyla değil, zengin mutfağıyla da dünyaca ünlü bir ülke. Her bölgesinin kendine has lezzetleriyle Türk mutfağı, dünya mutfakları arasında ayrı bir yere sahip. Türkiye’nin hemen her bölgesi yöresel ürünleri ve pişirme teknikleriyle, başlı başına bir gastronomi rotası olduğunu ortaya koyuyor. Biletino Blog olarak bu yazıda, önde gelen gastronomi rotalarından bazılarını ve bu rotalardaki sokak lezzetlerini keşfedeceğiz. Hazırsanız, Türkiye’nin en iyi gastronomi rotaları, sokak lezzetlerinin peşine düşelim.
Biletino Blog’da İstanbul restoranları yazısında, İstanbul’da lezzet avcılığına çıkabileceğin restoranları okuyabilirsin.
FoodieFest 2024 – 18 Mayıs 2024
Eğer siz de yemek dünyasının sınırlarını zorlamayı seven, yeni lezzetler keşfetmekten ve damaklarınıza unutulmaz tatlar sunmaktan hoşlanıyorsanız, FoodieFest sizi bekliyor. Müzik ve nefis lezzetlerin eşlik ettiği bu festival için biletler, Biletino.com adresinde ve aşağıdaki butonda.
Gastronomi Şehri Nedir?
Türk mutfağı köklü kültürü, sıra dışı uygulamaları ve ülkenin dört bir yanındaki farklı lezzetleriyle, dünya gastronomisinde adını çoktan duyurmuştur. Peki gastronomi şehri nedir? Gastronomi şehri, UNESCO’nun “Yaratıcı Şehirler Ağı” (The Creative Cities Network) tasarısı kapsamında bir şehre verilen unvandır. Yaratıcı Şehirler Ağı, bir şehrin zanaat, halk sanatları, tasarım, medya sanatları, edebiyat, film, müzik, ve gastronomi alanlarında, bir takım özellikler taşıması anlamına geliyor.
UNESCO Türkiye’de ilk olarak Gaziantep’i gastronomi şehri ilan etti. Ardından Hatay, Afyonkarahisar, Adana, Balıkesir, Diyarbakır gibi şehirler de gastronomi şehri olarak nitelendirilmeye başladı. Bu şehirlerin her biri, kendine özgü lezzetleri ve mutfak kültürleri ile Türkiye’nin gastronomi zenginliğini oluşturmaktadır. Gastronomi şehirlerini ziyaret etmek, sadece lezzetli yemekler tatmakla kalmayıp, farklı kültürleri tanımak ve yeni deneyimler yaşamak için de eşsiz bir fırsattır.
Bu yazıda gastronomi başlığıyla yola çıksak da ülkemiz mutfağını temsil eden, kolayca ulaşılabilen, birbirinden enfes sokak lezzetlerini hatırlamaya çalışacağız. Sözü daha fazla uzatmadan, lezzetin kokusunun peşine düşelim. İşte Türkiye’nin sokak lezzetleri:
Gaziantep Sokak Lezzetleri; Lahmacun
Gaziantep deyince ağzı sulanmayan yoktur herhalde. Ülkemizin ilk gastronomi şehri unvanını alan bu şehir, unvanına fazlasıyla layıktır. Gaziantep’in mutfağındaki çeşitliliğin pek çok nedene bağlı olduğunu belirtmek yerinde olacaktır. Gaziantep’in coğrafi konumu, verimli toprakları ve zengin tarihi, mutfağındaki çok renkliliğe katkı eden unsurlardır. Ülkemizin gastronomi başkenti olan bu kadim şehir; katmer, beyran çorbası, kebap çeşitleri, lahmacun, baklava, künefe ve fıstık ezmesi gibi meşhur tadlarıyla bilinir.
Gelelim Gaziantep’in sokak lezzetlerine… Gaziantepliler için damak çatlatan lezzetlere ulaşmak, sokağa inmek kadar kolay. Gastronominin başkentinin şehir merkezinde sokaklarda karşınıza her an bir lezzet ustası çıkıyor. Söz konusu olan sokak lezzetleri olduğunda ise sokak satıcılarının hazırladığı taptaze lahmacunlar başköşeye gelip oturuyor. Gaziantep lahmacunları ince hamuru ve zengin iç harcıyla damakları çatlatıyor.
Hatay Sokak Lezzetleri: Simit
Medeniyetler şehri Hatay, kültürüyle olduğu kadar mutfağıyla da ünlü. Hatay mutfağının bu kadar zengin olmasında en büyük etken, farklı uygarlıkların bir araya gelmesidir. Bununla birlikte Hatay mutfağında kullanılan malzemelerin tazeliği ve kalitesi de bu mutfağı özel kılan unsurlardan biridir. Şehrin zengin mutfağı sayılamayacak kadar çok lezzetle dolu; oruk, humus, borani, künefe, tepsi kebabı, kağıt kebabı, biberli ekmek, öcce, katıklı, tuzlu yoğurt…
Hatay mutfağını saymakla bitmeyecek kadar çok çeşide sahip. Ama bir sokak lezzeti var ki dillere destan olmuş. Hatay simidi. Kocaman bir tekerleğe benzeyen bu simit, kahvaltıların yıldızı. İncecik, bol susamlı Hatay simidi yazın ayran kışın ise saleple tüketiliyor.
Adana Sokak Lezzetleri: Bici Bici
Adana mutfağı denince ilk akla gelen doğal olarak sokak lezzetleri oluyor. Çünkü Adana mutfağı otantik sokak lezzetleriyle meşhur. Adana’nın coğrafyası ve kültürel özellikleri gereği sokak yemekleri, geleneksel yemek kültürü olarak öne çıkıyor. Öyle ki şehri sakinleri için yemek yemek her an her yerde; bir kaldırım kenarı ya da bir tabla üzeri, Adanalılar için muhteşem bir yemek masası oluveriyor.
Akdeniz ve Orta Doğu yemek kültürünün bir sentezi olan Adana’nın yemekleri ise sayılamayacak kadar çok. Adana kebap, şırdan dolması, mumbar dolması, analı kızlı, halka tatlısı, lahmacun, ciğer kebap, Adana böreği ve daha niceleri… Bütün bu saydğımız yemekler Adana için sokak lezzetleri olarak geçse de biz konumuz gereği ünü yine Adana’dan taşan Bici Bici tatlısını seçiyoruz. Bici bici, buz rendesi, limon suyu, pekmez ve tarçın ile yapılan serinletici bir tatlı çeşidi. Sıcak Adana sokaklarında bici bici ile serinlemek bir yaşam şekli.
Geleneksel Sokak Lezzetleri:
Ülkemiz, sokak lezzetleri açısından oldukça zengin bir ülke. Türkiye’nin her bölgesinde, farklı lezzetler ve tatlar bulmak mümkün. Yazının bundan önceki bölümünde gastronomi şehri olarak öne çıkan şehirlerimizden birkaçındaki sokak lezzetlerine yer verebildik. Elbette bu kadar büyük ve zengin bir coğrafyada daha yazılacak yer verilecek çok şehir ve lezzet var. Tüm bu lezzetler, Türk mutfağının çeşitliliğini ve zenginliğini yansıtıyor.
Buradan itibaren Türkiye’nin geneline yayılmış, karnınız her acıktığında ya da canınız çektiğinde kolayca ulaşılabilen sokak lezzetleriyle devam edeceğiz. Hadi başlayalım:
1. Simit
Çıtır çıtır, susamlı, kokusu ayrı lezzeti ayrı güzel simit ya da Egelilerin deyişiyle gevrek, ülkemizin en sevilen sokak lezzetlerinden biri. İster sabah kahvaltısında tulum peyniri ve çayla, ister gazoz, ayranla… Yolculukların eşlikçisi, öğrencilerin dostu simit, vazgeçemediğimiz bir sokak lezzeti.
2. Midye Dolma
Pirincin en lezzetli hallerinden biri, baharatlı pirinç doldurulmuş midye olabilir. Sadece deniz kıyısında değil, herhangi işlek bir sokakta da rastlanabilen, bol sulu limonla birlikte sokakların klasik lezzetlerinden biridir.
3.Kokoreç
İşte Türkiye’nin en ünlü sokak lezzetlerinden biri; kokoreç. Seveni de çok sevmeyeni de. Kokoreç, odun ateşinde yavaş yavaş pişen kuzu ya da dana bağırsağının, bol baharatla pişirilmesiyle hazırlanır. Özellikle akşam ve gece geç saatlerde müdavimleri çoktur.
3.Balık Ekmek
Midye gibi denizden gelen bir sokak lezzeti de balık ekmektir. Hamsi, sardalye, mezgit gibi balıkların, ekmek arasında salatayla servis edilerek hazırlanmasıyla yapılır, afiyetle yenir.
4.Tantuni
Mersin yöresinden tüm Türkiye’ye yayılmış bir sokak lezzetidir, tantuni. Soğan ve baharatlarla, tavada pişirilmiş ince doğranmış dana eti, dürüm ekmeği arasında servis edilir. Yanına en çok şalgam suyu yakışır.
5.Nohutlu Pilav
O bir sokak efsanesidir. Anadolu’da yüzlerce yıldır pişirilen bu lezzet, Türk mutfağının da vazgeçilmez yemeklerinden biridir. Nohutlu pilav çocuklardan yetişkinlere, her damak tadına hitap eder. Sokakta özel seyyar arabalar içinde, yanında ayran, şalgam suyu gibi içeceklerle tavuklu ya da sade olarak servis edilir. Özellikle kışın sıcak sıcak yenir.
6.Çiğ Köfte
Güneydoğu mutfağının ülkemize armağanı olan çiğ köftenin tutkunu çoktur. Tarihi binlerce yıl öncesine dayanan bu eşsiz lezzet, bulgur, kıyma, soğan, biber, salça ve baharatlarla hazırlanır. Acılı, acısız, etli, etsiz çeşitleriyle iştah açar. Çiğ köfte dürümle ya da marulla, bol maydanoz ve limonun eşlik ettiği, vazgeçilmez bir sokak lezzetidir.
7.Kestane
Kış aylarının el-avuç ısıtan, lezzetli sokak lezzetidir kestane. Seyyar arabalarda, ateş üzerinde közlenir, kese kağıtlarında servis edilir. Kokusu ve lezzeti damakta iz bırakır.
8. Boza
Ülkemizin en sevilen kış lezzetlerinden biri de bozadır. Özellikle soğuk havalarda sokaklarda satılan boza, hem lezzetli hem de doyurucu özelliğe sahiptir. Boza; buğday, arpa, mısır, bulgur gibi çeşitli tahıllardan yapılan fermente bir içecektir. Tatlı ekşi bir tada sahip olan boza, kış geceleri sokak sokak gezen satıcıların sattığı bir sokak lezzetidir. Tarçınla servis edilir.
Biletino Blog’da Türkiye’nin gastronomi lezzetlerinin peşine düştük, sokak lezzetlerini yeniden hatırladık. Mutfağa ve yemek yapmaya meraklıysanız, Biletino’da Cooking Class Gastronomi ile mutfak atölyelerine bir bilet alıp, lezzetli bir yolculuğa çıkabilirsiniz.
