Holi Fest Nedir? Holi Festivali Ne Zaman Kutlanıyor?

Holi Fest, gökyüzünden aşağı doğru inen rengarenk bir toz yağmuru! Dans eden, şarkılar söyleyen gökkuşağına bulanmış insanlar… Biletino Blog’da bu yazıyı dünyanın en renkli, en coşkulu festivallerinden birine, Holi Festivali’ne ayırdık. Holi Fest nedir? Holi Festivali ne zaman kutlanıyor? Holi Fest hangi ülkede? Aklına gelen tüm sorularıyla işte karşında Holi Festivali!

Biletino Blog’da festivallerle ilgili kocaman bir dosya seni bekliyor. Mesela, tüm dünyada coşkuyla kutlanan festivaller için ”Dünyaca Ünlü Festival ve Karnavallar” yazısına göz atmaya ne dersin?

Holi Fest Nedir?

Dünya üzerinde pek çok medeniyet baharın gelişini farklı şekillerde kutluyor. Uzun ve karanlık kış mevsimini uğurlayıp, tazecik ve rengarenk baharı karşılayan pek çok festival var. Hıdrellez ve Nevruz da bizim ülkemizde baharın gelişini kutlayan bayramlar. Hemen her ülkenin bunun gibi festival ve bayram kutlaması var. Bunlardan biri de hatta belki de en renklisi Hindistan’da kutlanan Holi Festivali.

Rengarenk tozların ve su balonlarının havaya karıştığı Holi Fest, Hindistan’da kutlanan en renkli ve en eğlenceli festival olarak biliniyor. Diğer baharı karşılama festivallerinde olduğu gibi Holi Fest’te de amaç aynı; karanlığı ve kötülüğü kovup, yerine canlı ve taze bir dönemi karşılamak. Bu doğrultuda bazı hususlara dikkat ediliyor. Örneğin Hindistan’daki Holi festivali, her zaman dolunayın başlangıcına ”Purnima”ya denk geliyor. Dolunaydan önceki gün ise ”Holika Dahan” olarak adlandırılıyor. Hintliler o zaman dua (puja) için şenlik ateşi yakıyorlar. Şenlik ateşinin arındırıcı ve tüm kötülükleri yakıp kül etme özelliği olduğuna inanılıyor. Ertesi gün yani dolunaydan hemen sonra ise festival zamanı kabul ediliyor. Ve dünyanın en renkli festivali, Holi Fest kutlanıyor.

Holi Festivali Ne Zaman Kutlanıyor?

Hindistan’ın en önemli festivali kabul edilen Holi Fest, her yıl Mart ayında, dolunaydan hemen sonra kutlanıyor. Holi Festivali bu sene 25 Mart 2024 tarihinde kutlanacak. Holi Festivali kutlamalarında zamanlamayla ilgili birkaç önemli detay bulunuyor. Öncelikle Holika Dahan’ın şenlik ateşini gün batımından önce yakmak kesinlikle yasak. Aksi takdirde bunun hayatta çok fazla talihsizlik getireceği düşünülüyor. Hintliler bunun için en doğru zamanın, gece ve gündüzün buluştuğuna inanılan ”Pradosh Kaal” olmasına özen gösteriyor. Hindistan eyaletlerden oluştuğu için, zamanlamalar farklı saatlerde olsa da bu noktalar her yer için geçerli.

Holi Festivali’nin Tarihçesi Nedir?

Holi Festiivali’nin yüzyıllardır kutlandığı biliniyor. Ancak zaman içinde festivalin yapılma amacı değişiyor. Hint edebiyatında Holi’ye dair çeşitli hikayeler yer alıyor. Holi Festivalinin ilk olarak, evli kadınların yeni ailelerine ve evlilik hayatlarına refah getirmeleri için düzenlenen bir tören olduğu düşünülmekte.

Bununla birlikte Holi’nin ana temalarından biri, iyinin kötülüğe karşı olan zaferi. Tıpkı, iyiliği ve coşkuyu temsil eden baharın, uzun ve karanlık kışı yenmesi gibi. Bir diğer inanışa göre Holi, ölümsüz olduğuna ve tapınılması gerektiğine inanılan bir kral olan, Hiranyakashipu’nun hikayesinden kaynaklanıyor. Hikaye şöyle: Hiranyakashipu’nun oğlu Prahlad, bir Hindu tanrısı olan Vişnu’ya inanmaktadır. Oğlunun kendisi yerine Vişnu’ya tapması, Hiranyakashipu’yu rahatsız eder. Hikayeye göre, Lord Vishnu yarı aslan, yarı insan şeklinde ortaya çıkar ve Hiranyakashipu’yu öldürür. Bu eski Hint inanışına göre böylece iyilik, kötülüğe galip gelmiş olur.

Holi ile sıklıkla ilişkilendirilen başka bir hikaye de, Krishna ve Radha’nın aşk hikayesidir. Hindu tanrısı Vişna’nın sekizinci enkarnasyonu olan Krishna, birçok kişi tarafından yüce tanrı olarak görülüyor.  Krishna her zaman mavi deriyle tasvir ediliyor. Hindu efsanesine göre, bebekken bir iblisin zehirli sütünü içince derisi maviye dönüşür. Krishna, Radha’ya aşık olur olmasına ama Radha’nın ten rengi yüzünden onu sevemeyeceğinden korkar. Radha ise Krishna’nın tenini mavi renge boyamasına izin verir. Bu aşk hikayesi mutlu bir sonla biter ve Radha ile Krishna bir çift olurlar. Holi’de Festival katılımcıları, Krishna ve Radha’nın onuruna birbirlerinin üzerlerine boyalar atarak, bir anlamda onları anarlar.

Holi Fest Nerelerde Kutlanıyor?

Hali Fest’in doğduğu ve ilk olarak kutlanmaya başladığı yer Hindistan ve Nepal’dir. Ancak yıllar içinde ünü tüm dünyaya yayılır. Bugün Holi Festivali dünyanın dört bir yanındaki birçok insan tarafından kutlanmaya başladı. Festival en yaygın olarak Delhi, Agra ve Jaipur gibi şehirlerde kutlanıyor. Aslında bu festival her şehirde biraz farklı olarak kutlansa da bol miktarda renk, müzik ve dansın, festivalin ortak noktaları olduğunu söylenebilir.

Holi Fest bugün Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere, Avustralya, Kanada, İngiltere ve Avrupa’daki bazı ülkelerde kutlanıyor. Hindistan’dan başlayan bu renk festivali salgınının diğer ülkelere ulaşması ilk olarak, Amerika’ya göç eden Hintlilerle başlar. Amerika’daki Hintlilerin geleneklerini burada da sürdürmesiyle, bu çılgın festival pek çok ülke tarafından benimsenir.

Holi Festivali geçtiğimiz yıllarda İstanbul ve Ankara’da da kutlanmaya başladı. Holi Fest ülkemizde de yoğun bir ilgiyle karşılandı.

Holi Fest’in Renkleri

Dünyanın en renkli festivali Holi Festivali’nde, insanlar havaya renkli toz atıp başkalarının üzerine sıçratıyor. Bu arada tüm sokaklar ve alanlar kırmızı, yeşil ve sarıya renklerle boyanıyor. Holi Fest’te kullanılan her renk bir anlam taşıyor. Örneğin kırmızı, sevgiyi ve doğurganlığı simgeliyor, yeşil ise yeni başlangıçları temsil ediyor. Kutlamalarda insanlar birbirlerine su da sıçratıyor. Su tabancaları su fışkırtmak için kullanılırken, renkli su dolu balonlar da evlerin çatılarından, balkonlardan festival katılımcılarının üzerine fırlatılıyor.

Holi Fest’in Geleneksel Yiyecekleri

Her festivalde olduğu gibi Holi Fest’te de yemek önemli bir rol oynuyor. Renklerin festivalini kutlayanlar için eğlencenin diğer yarısı da muhteşem bir Hint mutfağı ziyafeti. İşte Holi’de tadını çıkarabileceğiniz Hint atıştırmalıkları, tatlıları, yemekleri ve içecekleri:

Gujiya: Dışı çıtır, içi nefis lezzetli dolguyla kaplı bir tatlı.

Thandai: Badem, safran, süt, şeker ve farklı baharatların karışımından yapılan sütlü bir içecek.

Rasmalai: Bengal kökenli, kremalı pirinç, safran ve fıstıkla doldurulan bir tatlı çeşidi.

Malpua: Genellikle irmik, un, khoya ve kakule ile yapılan, kızartılarak servis edilen bir tatlı.

Lassi: Bu yoğurt bazlı içecek suyla harmanlanıyor ve hem tatlı hem de tuzlu tatlardan oluşuyor.

Barfi: Bu geleneksel tatlı, katılaştırılmış ve yoğunlaştırılmış süt ile şeker ve öğütülmüş fındık veya undan yapılıyor.

Hindistan cevizi sütü murukku: Bu tatlı da hindistan cevizi sütü, pirinç unu ve urad dal ununun birleşimiyle yapılıyor.

Holi Festivali Hakkında İlginç Bilgiler

Olurda yolun bir gün Hindistan’a düşerse Holi Fest’i sadece renkli tozların havada uçuştuğu bir festival sanma. Dünyanın en renkli ve en eğlenceli festivali Holi Fest hakkında bilmen gereken ilginç bilgiler var. Hadi bir bakalım:

• Holi Fest Kutlamaları: Holi Fest renk cümbüşünden bir önce şenlik ateşleriyle (Holika Dahan) başlıyor. Festival katılımcıları İblis Holika’nın sembolik bir kuklasını ateşe veriyorlar. Festivalin en renkli günü ise Rangwali Holi. İşte kıyamet o zaman kopuyor. Hindular çok daha önceden satın aldıkları renkli tozları birbirlerine saçarak, eğlenceyi zirveye taşıyorlar. Hindistan’ın Braj bölgesinde Holi Fest, tam 16 gün boyunca kutlanıyor.
• Bu Çok Eski Bir Savaş: İyiyle kötünün savaşı neredeyse dünya var olduğundan beri devam ediyor. Bu çok eski savaş insanlık tarihinde pek çok farklı şekilde hikayelere, masallara ve sanata konu olmuştur. İşte Holi Festivali de, iyiliğin kötülüğe karşı kazandığı zaferin bir hatırlatıcısı olarak süregelir. Hindu inancına göre inanç ve bağlılıkla inanan herkes, kurtuluşa ulaşır.
• Gulal Boyası: Daha önce Holi Fest efsanesinden bahsetmiştik. Efsaneye göre Krishna, bir iblis tarafından derisi maviye boyanarak lanetlendikten sonra, sevdiği Radha’nın artık onu sevmeyeceğinden endişeleniyordu. Radha ise aşkını, ten rengini Krishna gibi mavi renge boyayarak ispat eder. Bu yüzden Holi Fest’e katılan insanlar, herkesin aynı ve eşit olduğunu gösterircesine Gulal adı verilen renkli boyalarla birbirlerini boyarlar.
• Gujiya ve Holi Yemekleri: Holi Fest’in kendine özgü tatları var. Bunlardan en ünlüsü  içi kurutulmuş meyveler ve kakule ile tatlandırılmış kuruyemişlerle dolu, hamur tatlısına benzeyen Gujiya. Gujiyanın pek çok çeşidi var, ancak ortak nokta içi doldurularak hazırlanan bir tatlı olması.
• Özel Boyalar: Holi Festivali’nde yüzlerce yıl boyunca doğal kök boyalar kullanılagelmiş. 19. Yüz yıl itibariyle sentetik boyalar devreye girmiş. Ancak bugün Hindistan Hükümeti sentetik boyaların zararlarına karşı doğal ve bitki bazlı boyaların kullanımını teşvik ediyor.